Het aftellen is begonnen. Na een aarzelend begin is de verkiezingscampagne nu vol op stoom. Na 29 oktober weten we meer. Maar hoe kijken de politieke partijen eigenlijk naar de digitale overheid en informatiesamenleving en de rol van gemeenten. Telengy-collega’s hebben samen met digitale hulpmiddelen de partijprogramma’s doorgenomen. Onderstaand een samenvatting. Je kunt natuurlijk ook zelf de partijprogramma’s er op naslaan of gebruik bijvoorbeeld deze omgeving.
Informatiesamenleving
In Nederland praten we graag over de informatiesamenleving – dat is zeg maar alles wat te maken heeft met internet, data, AI, algoritmes en de eindeloze stroom e-mails van de overheid met “noreply” als afzender.
De VVD ziet digitalisering als een soort turbo voor innovatie, economie en veiligheid. Lekker efficiënt, snel internet voor iedereen, en vooral niet te veel regels — want regels zijn slecht voor ondernemers, behalve natuurlijk als het over straatraces of blowen gaat.
D66 zegt: “Ho, even!” Want technologie moet wel mensgericht blijven. Transparant, ethisch en inclusief — met andere woorden: ze willen dat je oma niet hoeft te huilen als ze probeert in te loggen met DigiD. En ja, minder afhankelijk van Big Tech, want die weten al meer over ons dan onze huisarts.
De SP bekijkt het allemaal wat wantrouwiger. Zij willen digitalisering die eerlijk en sociaal is. Geen algoritmes die bepalen of je toeslag krijgt, geen Amerikaanse cloud die weet wat je vanavond eet. Digitalisering mag niet betekenen dat je je baan kwijt raakt aan een robot met een leukere stem.
Alle partijen zijn het erover eens dat iedereen snel internet moet hebben — al is dat voor sommige buitengebieden nog steeds sciencefiction. VVD vertrouwt op de markt, D66 op waarden, en SP op de overheid die niet alles uitbesteedt aan consultants met PowerPoints.
Kortom: de VVD wil groeien, D66 wil grenzen stellen en de SP wil beschermen. En samen vormen ze zo de perfecte digitale driehoek: winst, wijsheid en wantrouwen.
Conclusie en analyse
Feit: De meeste Nederlandse partijen erkennen inmiddels dat de informatiesamenleving grote invloed heeft en dat er actief beleid nodig is op thema’s zoals privacy, AI, inclusie, digitale autonomie.
Analyse: De verschillen zitten vooral in hoe ver je wilt gaan met regels en toezicht, hoe snel innovatie toegestaan moet worden, en hoe groot de rol van de overheid moet zijn (zowel qua investering als qua regulering). Partijen aan de linkerzijde zijn geneigd tot meer regulering, bescherming en sociale waarborgen; partijen aan de rechterzijde tot meer autonomie, minder bureaucratie, meer nadruk op veiligheid, nationale belangen en economische kansen.
Overzicht van wat partijen zeggen
Veel partijen nemen standpunten in rond deze thema’s. Enkele opvallende punten:
| Thema | Voorbeelden van partijstandpunten / beleidsvoorstellen |
|---|---|
| Digitale infrastructuur & connectiviteit | Partijen zoals VVD, D66, BBB, SP pleiten ervoor dat iedereen toegang heeft tot snel internet, ook in buitengebieden. NLconnect merkt op dat programma’s dit vaak erkennen. D66+3NLconnect+3AG Connect+3 |
| Digitale autonomie / soevereiniteit | Minder afhankelijk zijn van grote buitenlandse techgiganten, meer open source, Europese leveranciers, servers / cloudinfrastructuur binnen NL/EU. Bijvoorbeeld D66 wil dat “digitale autonomie” standaard onderdeel wordt van inkoop van technologie. Volt wil dat overheidsdata en vitale infrastructuur niet langer draait op commerciële platforms buiten de EU. AG Connect+3D66+3Volt Nederland+3 |
| Privacy, beveiliging & ethiek | Standpunten over encryptie (zoals end-to-end), bescherming van persoonsgegevens, transparantie van algoritmes, toezicht op data gebruik. Sommige partijen willen wetten of toezichthouders aanscherpen. D66 wil ook dat algoritmes niet discriminerend zijn. AG Connect+3D66+3D66+3 |
| Digitale inclusie & geletterdheid | Er zijn zorgen over mensen die niet meekomen bij digitalisering: ouderen, laaggeletterden, mensen met laag inkomen. Partijen willen dat dienstverlening digitaal is “waar mogelijk, fysiek als mensen dat willen / nodig hebben”. Investeren in digitale vaardigheden. NLconnect+3D66+3D66+3 |
| Regulering, open source & overheidsICT | Kleinere bouwstenen gebruiken, minder grote ICT-projecten, open source stimuleren, transparantie bij aanbestedingen, ethische commissies voor gebruik data/algoritmes. D66+2AG Connect+2 |
| AI en innovatie | Kansen zien in AI, technologische innovatie; maar ook aandacht voor risico’s. PVV, NSC, VVD etc willen experimenteren met AI. Partijen pleiten voor betere regelgeving, toezicht en publieke betrokkenheid. AG Connect+1 |
