Integraal werken, een begrip dat niet weg te denken is uit het sociaal domein. In 2015 kregen gemeenten meer verantwoordelijkheden en taken om onder andere betere ondersteuning aan inwoners te bieden door een integrale aanpak te bevorderen. Geen nieuwe term dus, maar toch merk ik dat gemeenten nog steeds zoekende zijn hoe om te gaan met integraal werken.  

Zo stellen steeds meer gemeenten een integraal beleidskader op. Of wordt er gezocht naar andere manieren om integraal werken te fundamentaliseren en concretiseren. Dit komt mede door de nieuwe ontwikkelingen binnen het sociaal domein. Ontwikkelingen zoals de Hervormingsagenda Jeugd en het Toekomstscenario Kind-en gezin, de preventie akkoorden of instrumenten zoals Stevige lokale teams en het Verkenningsinstrument Toegang van de VNG maken dit thema steeds actueler. Want hoe bevorder je nu een integrale aanpak binnen je gemeente?  

Perspectieven op integraal werken  

Samenwerken of domeinoverstijgend werken. Integraal werken komen we in verschillende termen en vooral vormen tegen. In hoofdlijnen betekent het hetzelfde, namelijk: het samenwerken met andere professionals of organisaties om een samenhangende aanpak tussen verschillende elementen te bereiken. Het is een middel om in te zetten om een bepaald doel te bereiken binnen het sociaal domein. En dat kan zowel op specifiek inwonerniveau als op maatschappelijke opgaveniveau.  

Afhankelijk waarvoor het middel wordt ingezet, is het bij structurelere samenwerking goed om in ieder geval aandacht te hebben vanuit verschillende perspectieven (Wat werkt bij integraal werken in de wijk): 

1. Klantperspectief: gericht op de hulpvraag en ervaring van de inwoner.  
2. Organisatieperspectief: gericht op hoe de professionals en organisatie hun werk organiseren.  
3. Methodisch perspectief: gericht op de deskundigheid, werkwijzen en methodiek van de professional die nodig zijn.  
4. Beleidsmatig perspectief: gericht op de beleidsmatige kaders en richtlijnen om integraal werken mogelijk te maken.  

Goede informatie-uitwisseling randvoorwaardelijk voor goed integraal samenwerken

Vanuit mijn werkervaring merk ik echter dat er nog een laag over deze perspectieven heen valt. Een randvoorwaardelijke laag die bij elk van deze perspectieven terugkomt. Namelijk een laag waarin gekeken wordt naar de registratie, toegankelijkheid, beschikbaarheid en uitwisseling van informatie. Een goede basis in informatievoorziening is namelijk belangrijk om tot een goede samenwerking te komen. Het vraagt om duidelijke processen, inzicht in rollen en verantwoordelijkheden en duidelijkheid over wie welke informatie op welk moment (nodig) heeft. Een succesvolle samenwerking hangt vaak ook samen met de beschikbaarheid en betrouwbaarheid van informatie en de bereidheid om die met elkaar te delen.
Vanuit de verschillende perspectieven kun je bijvoorbeeld denken aan vragen op het gebied van informatievoorziening zoals:  

• Waar komen hulpvragen binnen en hoe worden deze geregistreerd?  
• Hoe gaan we om met signalen vanuit het voorliggend veld?  
• Wie heeft toegang nodig tot welke informatie en waarom?  
• Hoe delen we informatie met elkaar?  
• Wat is het werkproces en sluit dat aan op de informatiebehoeften?  
• Hoe krijgen we inzicht voor de verantwoording in de verwijzingen naar en signalen vanuit het voorliggend veld?  

Optimaliseer informatievoorziening

Integraal werken is essentieel binnen het sociaal domein om effectieve en samenhangende ondersteuning aan inwoners te bieden. Hoewel veel gemeenten zich al richten op een integrale aanpak, blijft het in de praktijk een uitdaging om dit goed van de grond te krijgen en lopen zij tegen praktische knelpunten aan. Daarbij speelt een goede informatievoorziening een belangrijke rol.   

Binnen het sociaal domein komen er veel inhoudelijke ontwikkelingen op gemeenten af. Toch is mijn oproep aan gemeenten is om niet alleen te focussen op de inhoudelijke aspecten van integraal werken, maar ook om de informatievoorziening te optimaliseren. Duidelijke processen, heldere rollen en verantwoordelijkheden, en inzicht, beschikbaarheid en toegang tot informatie bieden een goede basis die het integraal werken kan bevorderen.  

Meer weten?

Samen met mijn collega´s onderzoeken wij graag waar de knelpunten zitten en denken wij graag mee hoe u uw informatievoorziening beter kunt inrichten om een effectieve integrale aanpak te realiseren. Heeft u vragen of wilt u eens een keer in gesprek gaan over dit onderwerp? Neem dan contact op met Dimphy Severijnen via de contactpagina.